حدیث 158 ـ فضايل امام عسكرى عليه ‏السلام

المناقب ، ابن شهر آشوب ـ به نقل از ابو القاسم‏كوفى ـ : اسحاق كِندى ، كه فيلسوف عراق در عصر خود بود ، تصميم گرفت تناقضات قرآن را گرد آورد و بدين منظور در خانه‏اش نشست و مشغول اين كار شد . روزى يكى از شاگردان او خدمت امام حسن عسكرى عليه ‏السلام رسيد . امام عليه ‏السلام به او فرمود : آيا در ميان شما يك آدم رشيد پيدا نمى‏شود كه استادتان كِندى را از كارى كه در پيش گرفته و به قرآن پرداخته است، بازدارد؟ شاگرد عرض كرد: ما از شاگردان او هستيم ؛ چگونه بر ما رواست كه در اين مورد يا مواردى ديگر به او اعتراض كنيم ؟ امام عسكرى عليه ‏السلام فرمود : آيا حاضرى كارى كه مى‏گويم انجام دهى ؟ عرض كرد : آرى . حضرت فرمود : پيش او برو و با وى گرم بگير و وانمود كن كه مى‏خواهى در انجام كارش به او كمك كنى . وقتى خوب با او انس گرفتى بگو سؤالى برايم پيش آمده است كه مى‏خواهم آن را از تو بپرسم . خواهد گفت بپرس . به او بگو : اگر گوينده اين قرآن نزد تو آيد ، آيا ممكن است مراد او از گفته‏هايش غير از معانى‏اى باشد كه تو به گمان خود آنها را فهميده‏اى ؟ او خواهد گفت : آرى ، ممكن است ؛ زيرا آدم فهميده‏اى است .
پس چون چنين جواب داد، به او بگو: تو چه مى‏دانى؟ شايد گوينده چيزى غير از آنچه تو فهميده‏اى اراده كرده و مراد واقعى‏اش غير از معناى اوليه جمله‏هايش باشد.
آن مرد نزد كِندى رفت و با او از در ملاطفت درآمد و آن گاه اين سؤال را از او پرسيد . كِندى گفت : سؤالت را تكرار كن . آن مرد سؤالش را تكرار كرد . كِندى با خود انديشيد و اين موضوع را هم از نظر لغوى محتمل دانست و هم از نظر عقلى جايز . پس به شاگردش گفت : تو را قسم مى‏دهم كه بگويى اين سؤال را از كجا آموخته‏اى ؟ شاگرد گفت : مطلبى بود كه به ذهنم خطور كرد و از تو پرسيدم . كِندى گفت : هرگز ، چنين سؤالى به فكر امثال تو نمى‏رسد ، و تو و امثال تو را نشايد كه به چنين منزلتى دست يابيد . بگو از كجا اين سؤال را گرفته‏اى ؟ شاگرد گفت : ابو محمّد به من فرمود اين سؤال را از تو بپرسم . كِندى گفت : حالا حقيقت را گفتى . چنين نكته‏اى جز از چنان خاندانى سر نمى‏زند ، آن گاه آتش طلبيد و آنچه را گرد آورده بود سوزاند .