حدیث 1535 ـ آنچه از قدر مى‏باشد

امام على عليه ‏السلام ـ وقتى از صـفّين بـازمى‏گشت ،پيرمردى از او پرسيد كه آيا رفتنشان به جنگ شاميان به قضا و قدر خدا بوده‏است ـ : سوگند به آن كه دانه را آفريد و آدميان را به وجود آورد ، هيچ درّه‏اى را نپيموديم و بر هيچ تپّه‏اى بالا نرفتيم ، جز با قضا و قدر ... انگار تو قضا را امرى لازم و قدر را موضوعى حتمى و گريزناپذير مى‏دانى (به طورى كه از تو سلب اختيار كند) . اگر چنين بود ، نويد و بيم و پاداش و كيفر معنا نداشت و گنهكار ، از سوى خدا سرزنش نمى‏شد و نيكوكار ، مورد ستايش او قرار نمى‏گرفت و سزاوارىِ نيكوكار به پاداش احسان و نيكوكاريش از بدكار بيشتر نبود . اين سخن ، سخن گروه‏هاى بت‏پرست ... و مجوس اين امّت است . خداوند ، به كارهاى خوب فرمان داده است و انسان از روى اختيار آنها را انجام مى‏دهد و از باب برحذر داشتن از بدى نهى كرده‏است ، نه به زور ، نافرمانى مى‏شود و نه به زور و اجبار ، اطاعت مى‏گردد و اختيارات خود را هم تفويض نكرده‏است .