حدیث امانتدارى

الكافى ـ به نقل از عبد الرحمان بن سيابه ـ : چون پدرم سَيابه از دنيا رفت ، مردى از دوستانش نزد من آمد و درِ خانه را زد . بيرون رفتم . به من تسليت گفت و افزود : آيا پدرت چيزى برجاى گذاشته است؟
گفتم : نه .
كيسه‏اى كه در آن ، هزار درهم بود ، به من داد و گفت : از اين سرمايه ، درست نگهدارى كن و از سود آن ، بهره ببر .
با خوش‏حالى نزد مادرم رفتم و وى را از داستان ، باخبر ساختم . چون شب شد، نزد يكى از دوستان پدرم رفتم و برايم مقدارى پارچه سابرى جنس شاپورى خريدارى كرد و در مغازه‏اى به كسب، مشغول شدم. خداوند عز و جل در اين كسب و كار ، سود بسيارْ مقدّر ساخت . چون هنگام حج شد ، به دلم افتاد به مكّه بروم . نزد مادرم آمدم و به وى گفتم : به دلم افتاده كه به مكّه بروم .
مادرم گفت : پس درهم‏هاى فلانى را به وى بازگردان .
سپس درهم‏ها را نزد آن مرد بُردم و به وى بازگرداندم ، چنان‏كه گويا هزار درهم را به وى بخشيدم [ ؛ چون او گمان نمى‏كرد اين پول ، هيچ‏گاه به وى برگردد] .
مرد گفت : شايد اينها برايت كم است . آنها را زياد كنم؟
گفتم : خير ؛ ليكن قصد حج دارم و دوست مى‏دارم اموالتان نزد خودتان باشد .
سپس به سمت مكّه رفتم ، اعمال حج را به جا آوردم و به مدينه بازگشتم . پس از برگشت ، به همراه مردم به ديدار امام صادق عليه‏السلام رفتم . ايشان ، ملاقات‏هاى عمومى داشت . من كه كم سن بودم ، در آخرِ جمعيت نشستم . مردم سؤال مى‏كردند و وى پاسخ مى‏داد تا اين كه جمعيت ، كم شد . امام عليه‏السلام به من اشاره كرد . نزديك شدم . به من فرمود : «آيا خواسته‏اى دارى؟» .
گفتم : جانم فدايت! من عبدالرحمان پسر سَيابه هستم .
فرمود : «پدرت چه كار مى‏كند؟» .
گفتم : از دنيا رفت .
امام عليه‏السلام اظهار همدردى كرد و بر وى رحمت فرستاد . سپس به من فرمود : «آيا پدرت مالى به جاى گذاشت؟»
گفتم : خير .
فرمود : «پس چگونه حج انجام دادى؟» .
داستان آن مرد را برايش شرح دادم . هنوز سخنم تمام نشده بود كه فرمود : «با هزار درهم ، چه كردى؟» .
گفتم : آن را به صاحبش بازگرداندم .
به من فرمود : «آفرين!» .
سپس فرمود : «آيا به تو سفارشى بكنم؟» .
گفتم : آرى ، جانم فدايت!
فرمود : «بر تو باد راستگويى و امانتدارى ، تا اين چنين ، شريكِ مال مردم باشى» و انگشت هايش را [براى فهماندن مطلب ،] درهم كرد .
اين اندرز را هميشه به‏ياد داشتم تا [به ثروتى دست يافتم كه] سيصد هزار درهم ، زكات دادم .