حدیث آزمايش با افكنده شدن در آتش

تفسير القمى: نمرود با مردمانش درباره ابراهيم عليه‏السلام مشورت كرد . گفتند : «او را بسوزانيد و خدايانتان را يارى كنيد ، اگر مى‏خواهيد كارى انجام دهيد» . امام صادق عليه‏السلامفرمود : فرعون [زمان] ابراهيم عليه‏السلام و مردمان او ، فهميده نبودند؛ چرا كه به نمرود گفتند : «او را بسوزانيد و خدايانتان را يارى كنيد ، اگر مى‏خواهيد كارى انجام دهيد» ؛ ولى فرعونِ [زمان] موسى عليه‏السلام و ياران او فهميده بودند ، زيرا وقتى با مردمانش مشورت كرد ، گفتند : به او و برادرش مهلت بده و به شهرها مأمورانى بفرست تا تمام ساحران دانا را نزد تو بياورند .
نمرود ، ابراهيم عليه‏السلام را زندانى كرد و هيزم ، جمع كرد تا روزى كه قرار بود نمرود ، ابراهيم عليه‏السلام را به آتش افكند ، فرا رسيد . نمرود و لشكرش بيرون آمدند . براى او مكانى ساخته شده بود تا بنگرد چگونه آتش ، ابراهيم عليه‏السلام را در خود مى‏گيرد . شيطان آمد و به آنان ، پيشنهاد منجنيق داد؛ زيرا از شدّت حرارت ، كسى نمى‏توانست به آتش نزديك شود . و پرندگان از فاصله يك فرسخى به آتش نزديك نمى‏شدند و اگر پرنده‏اى از آسمان [محلّ آتش ]مى‏گذشت ، مى‏سوخت .
ابراهيم عليه‏السلام در منجنيق قرار گرفت . پدرش «رَبَّنَا اغْفِرْ لِى وَ لِوَ لِدَىَّ وَلِلْمُؤْمِنِينَ يَوْمَ يَقُومُ الْحِسَابُ» (ابراهيم : آيه 41) . عمو را از آن جهت پدر مى‏نامند كه عهده‏دار برخى كارهاى برادرزاده خود بوده است . اين تعبير در قرآن ، در جاى ديگرى نيز به كار رفته و از اسماعيل عليه‏السلام عموى يعقوب عليه‏السلام نيز با تعبير «أب (پدر)» ياد مى‏كند : «إِلَـهَكَ وَ إِلَـهَ ءَابَآلـءِكَ إِبْرَ هِيمَ وَ إِسْمَـعِيلَ وَ إِسْحَـقَ إِلَـهًا وَ حِدًا»(بقره : آيه 133) (ر . ك : الميزان : ج 7 ص 162 ـ 165) . " href="#" onclick = "return false;"> آمد و به او سيلى‏اى زد و گفت : از عقايدت دست بردار .
و خداوند ، فرشتگانش را به آسمان دنيا فرستاد . موجودى نبود ، مگر آن كه از خداوند ، درخواست داشت . زمين گفت : پروردگارا! بر روى من ، جز ابراهيم ، كسى نيست كه تو را عبادت كند و او سوزانده مى‏شود .
فرشتگان گفتند : پروردگارا! دوست تو ابراهيم ، سوزانده مى‏شود .
خداوند عز و جل فرمود : «اگر ابراهيم مرا بخواند ، او را كفايت مى‏كنم» .
جبرئيل عليه‏السلام گفت : پروردگارا! در زمين ، جز دوستت ابراهيم ، كسى تو را عبادت نمى‏كند . دشمنانش بر او مسلّط كردى و او را در آتش مى‏سوزانند .
خداوند فرمود : «ساكت شو! اين را بنده‏اى چون تو مى‏گويد كه از مرگ مى‏ترسد . او بنده من است و هرگاه بخواهم ، او را نگه مى‏دارم و اگر ابراهيم مرا بخواند ، پاسخش را مى‏دهم» .
ابراهيم عليه‏السلام ، پروردگارش را با [مضامين] سوره توحيد خواند : «اى خدا ، اى يكتا ، اى يگانه ، اى صمد! اى كسى كه نه فرزند دارد و نه زاييده شده است و همتايى [نيز ]ندارد! به رحمت خويش ، مرا از آتش بِرَهان» .
جبرئيل عليه‏السلام آن گاه كه ابراهيم عليه‏السلام را با منجنيق پرتاب كرده بودند ، با او در هوا برخورد كرد و گفت : اى ابراهيم! آيا خواسته‏اى دارى؟
ابراهيم عليه‏السلام گفت : از تو درخواستى ندارم؛ امّا از پروردگار جهانيان ، چرا .
آن گاه ، جبرئيل عليه‏السلام به وى انگشترى داد كه بر آن نوشته شده بود : «خدايى جز خداى يگانه نيست . محمّد ، فرستاده خداست . به خداوند پناه بردم و او را تكيه‏گاه كارهايم قرار دادم و امورم را به او سپردم» .
آن گاه ، خداوند به آتش وحى كرد كه «سرد باش» . دندان‏هاى ابراهيم عليه‏السلاماز سرما به هم مى‏خورد تا اين كه گفت : «و امن باش بر ابراهيم» .
جبرئيل عليه‏السلام فرود آمد و با او در آتش نشست و سخن گفت و نمرود هم به ابراهيم عليه‏السلام نگاه مى‏كرد . آن گاه گفت : هركس براى خود ، خدايى برگزيد ، مانند خداى ابراهيم را برگزيند .