حدیث 155. نهايت محبّت، تا مرز گناه

امام صادق عليه‏السلام: بِرُّ الْوالِدَيْنِ مِنْ حُسْنِ مَعْرِفَةِ العَبْدِ بِاللّه‏ِ؛ اِذْ لا عِبادَةَ اَسْرَعُ بُلوغا بِصاحِبِها اِلى رِضَا اللّه‏ِ تَعالى مِنْ حُرْمَةِ الْوالِدَيْنِ المُسْلِمينَ لِوَجْهِ اللّه‏ِ، لاَِنَّ حَقَّ الْوالِدَيْنِ مشْتَقٌّ مِنْ حَقِّ اللّه‏ِ تَعالى اِذا كانا عَلى مِنْهاجِ الدّينِ وَ السُّنَّةِ، وَ لا يَكونانِ يَمْنَعانِ الْوَلَدِ مِنْ طاعَةِ اللّه‏ِ تَعالى اِلى مَعْصيَتِهِ، وَ مِنَ الْيَقينِ اِلَى الشَّكِّ، وَ مِنَ الزُّهْدِ اِلَى الدُّنْيا، وَ لا يَدْعُوانِهِ اِلى خِلافِ ذالِكَ، فَاِذا كانَ كَذالِكَ فَمَعْصيَتُهما طاعَةٌ وَ طاعَتُهُما مَعْصيَةٌ، قالَ اللّه‏ُ تَعالى «وَ إنْ جاهَداكَ عَلى اَنْ تُشْرِكَ بى ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلا تُطِعْهُما» (سوره لقمان). وَ اَمّا فى بابِ العِشْرَةِ فَدارِهِما وَ احْتَمِلْ اَذاهُما نَحْوَ مَا احْتَمَلا عَلَيكَ فى حالِ صِغَرِكَ، وَ لا تُضَيِّقْ عَلَيْهِما مِمّا قَدْ وَسَّعَ اللّه‏ُ عَلَيكَ مِنَ الْمالِ وَ الْمَلْبوسِ، وَ لا تُحَوِّلْ بِوَجْهِكَ عَنْهما، وَ لا تَرفَعْ صَوْتَـكَ فَوْقَ اَصْواتِهِما؛ فَاِنَّ تَعْظيمَهُما مِنَ اللّه‏ِ تَعالى، وَ قُلْ لَهُما بِاَحْسَنِ الْقَولِ وَ اَلْطَفِهِ، فَاِنَّ اللّه‏َ لا يُضيعُ اَجْرَ المُحْسِنينَ؛

نيكى كردن به پدر و مادر، نتيجه معرفت و ايمان خوب بنده به خداست؛ زيرا هيچ عبادتى نيست كه زودتر از احترام گذاشتن به پدر و مادر مسلمان، انسان را به خشنودى خداى تعالى برساند؛ چرا كه حقّ پدر و مادر، از حق خداى تعالى سرچشمه گرفته است و البته اين، در صورتى است كه پدر و مادر، در راه دين و سنّت اسلام باشند و فرزند را از اطاعت خدا باز ندارند و به معصيت، وادار نكنند و از يقين به شك و از زهد به دنيا دوستى ناگزير نسازند؛ امّا اگر پدر و مادرى اين‏گونه رفتار مى‏كنند، ديگر نافرمانى از آنها اطاعت خداوند و اطاعت از آنها معصيت خداوند خواهد بود، كه خداى تعالى مى‏فرمايد: «و اگر تو را وادار كنند كه بدون آگاهى به من شرك بورزى، ديگر از آنان اطاعت مكن»؛ ولى در معاشرت، با آنان مدارا كن و رنج ايشان را چنان تحمّل كن كه آنان رنج تو را در كودكى تحمل مى‏نمودند و از وسعتى كه خدا در اموال و خوراك و پوشاك، نصيب تو كرده، بر آنان سخت نگير و از آنان رويگردان مباش و صداى خود را از صداى آنان بلندتر مساز؛ زيرا بزرگداشت آنان، به دستور خداى تعالى است، و با آنان به بهترين و لطيف‏ترين وجه، سخن بگو، كه خدا پاداش نيكوكاران را ضايع نمى‏سازد.

منبع: تفسير نور الثقلين، ج 4، ص 202، ح 38.