«يَـأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ لاَ تُحَرِّمُواْ طَيِّبَـتِ مَا أَحَلَّ اللَّهُ لَكُمْ ولاَ تَعْتَدُواْ إِنَّ اللَّهَ لاَ يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ» .
«اى كسانى كه ايمان آوردهايد! چيزهاى پاكيزهاى را كه خدا براى شما حلال كرده ، حرام مشماريد و از حدّ مگذريد ، كه خدا ، از حد گذرندگان را دوست نمىدارد».
«قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِينَةَ اللَّهِ الَّتِى أَخْرَجَ لِعِبَادِهِ وَ الطَّيِّبَـتِ مِنَ الرِّزْقِ قُل هِىَ لِلَّذِينَ ءَامَنُواْ فِى الْحَيَوةِ الدُّنْيَا خَالِصَةً يَوْمَ الْقِيَـمَةِ كَذَ لِكَ نُفَصِّلُ الآيَـتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ * قُلْ إِنَّمَا حَرَّمَ رَبِّىَ الْفَوَ حِشَ مَاظَهَرَ مِنْهَا وَمَابَطَنَ وَالإِْثْمَ و الْبَغْىَ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَأَن تُشْرِكُواْ بِاللَّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ سُلْطَـنًا وَأَن تَقُولُواْ عَلَى اللَّهِ مَا لاَ تَعْلَمُونَ» . «بگو: زيورهايى را كه خدا براى بندگانش پديد آورده، و نيز روزىهاى پاكيزه را چه كسى حرام گردانيده است؟ بگو: اين نعمتها در زندگى دنيا ، براى كسانى است كه ايمان آوردهاند و روز قيامت [نيز] ويژه آنان است. اين گونه ، آيات را براى گروهى كه مىدانند ، به روشنى بيان مىكنيم. بگو: پروردگار من ، فقط زشتكارىها را ، چه آشكارش و چه پنهان ، و گناه و ستم به ناحق را حرام گردانيده است ؛ و نيز اين كه چيزى را شريك خدا مسازيد كه دليلى بر [حقانيّت [آن نازل نكرده است؛ و اين كه چيزى را كه نمىدانيد ، به خود نسبت دهيد».
«ثُمَّ قَفَّيْنَا عَلَى ءَاثَـرِهِم بِرُسُلِنَا وَ قَفَّيْنَا بِعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ وَ ءَاتَيْنَـهُ الاْءِنجِيل وَ جَعَلْنَا فِى قُلُوبِ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُ رَأْفَةً وَ رَحْمَةً وَ رَهْبَانِيَّةً ابْتَدَعُوهَا مَا كَتَبْنَـهَا عَلَيْهِمْ إِلاَّ ابْتِغَاءَ رِضْوَ نِ اللَّهِ فَمَا رَعَوْهَا حَقَّ رِعَايَتِهَا فَئَاتَيْنَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ مِنْهُمْ أَجْرَهُمْ وَ كَثِيرٌ مِّنْهُمْ فَـسِقُونَ» . «آن گاه ، به دنبال آنان ، پيامبران خود را پى در پى آورديم و عيسى پسر مريم را در پىِ آنان آورديم و به او انجيل عطا كرديم و در دلهاى كسانى كه از او پيروى كردند ، رأفت و رحمت نهاديم ؛ و امّا ترك دنيايى كه از پيش خود در آوردند ، ما آن را برايشان مقرّر نكرديم ، مگر براى آن كه كسب خشنودى خدا كنند . با اين حال ، آن را چنان كه حقّ رعايت آن بود ، منظور نداشتند. پس ، پاداش كسانى از ايشان را كه ايمان آورده بودند ، بدانها داديم ؛ ولى بسيارى از آنان ، دستخوش انحرافاند».
مجمع البيان عن ابن مسعود : كُنتُ رَديفَ رَسولِ اللّه صلىاللهعليهوآله عَلى حِمارٍ فَقالَ : يَابنَ اُمِّ عَبد ، هَل تَدري مِن أينَ أحدَثَت بَنو إسرائيل الرَّهبانِيَّةَ ؟ فَقُلتُ : اللّهُ
ورَسولُهُ أعلَمُ !
فَقالَ : ظَهَرَت عَلَيهِمُ الجَبابِرَة بَعدَ عيسى عليهالسلام يَعمَلونَ بِمَعاصِي اللّهِ ، فَغَضِبَ أهلُ الإِيمانِ فَقاتَلوهُم، فَهُزِمَ أهلُ الإِيمانِ ثَلاثَ مَرّاتٍ ، فَلَم يَبقَ مِنهُم إلاَّ القَليلُ ، فَقالوا : إن ظَهَرنا لِهؤُلاءِ
أفنَونا ولَم يَبقَ لِلدّينِ أحَدٌ يَدعو إلَيهِ ، فَتَعالَوا نَتَفَرَّق فِي الأَرضِ إلى أن يَبعَثَ اللّهُ النَّبِيَّ الَّذي وَعَدَنا بِهِ عيسى عليهالسلام ؛ يَعنونَ مُحَمَّدا صلىاللهعليهوآله ، فَتَفَرَّقوا في غيرانِ الجِبالِ وأحدَثوا رَهبانِيَّةً ، فَمِنهُم مَن تَمَسَّكَ بِدينِهِ ، ومِنهُم مَن كَفَرَ . ثُمَّ تَلا هذِهِ الآيَةَ :
«وَ رَهْبَانِيَّةً ابْتَدَعُوهَا مَا كَتَبْنَـهَا عَلَيْهِمْ» إلى آخِرِها .
ثُمَّ قالَ : يَابنَ اُمِّ عَبد ، أتَدري ما رَهبانِيَّةُ اُمَّتي ؟ قُلتُ : اللّهُ ورَسولُهُ أعلَمُ ! قالَ : الهِجرَةُ ، وَالجِهادُ ، وَالصَّلاةُ ، وَالصَّومُ ، وَالحَجُّ ، وَالعُمرَةُ .
مجمع البيان ـ به نقل از ابن مسعود ـ : من در ترك پيامبر خدا ، بر الاغى سوار بودم . ايشان فرمود: «اى پسرِ مادرْ غلام! آيا مىدانى كه چرا بنى اسرائيل ، رهبانيت را پديد آوردند؟»
گفتم: خدا و پيامبرش داناترند .
فرمود: «بعد از عيسى عليهالسلام ، شاهان بر بنى اسرائيل چيره شدند و گنهكارى پيشه كردند. مؤمنان ، به خشم آمدند و با آنان به جنگ برخاستند ؛ ولى اهل ايمان ، سه بار شكست خوردند ، به طورى كه تنها شمارى اندك از ايشان ، باقى ماندند. پس گفتند: اگر اينان بر ما چيره آيند ، نابودمان مىكنند و ديگر طرفدارى براى دين ، باقى نمىماند كه به آن دعوت كند. بياييد در زمين ، پراكنده شويم تا خداوند ، پيامبرى را كه عيسى عليهالسلام وعده آمدنش را داده است ، برانگيزد. مقصودشان محمّد صلىاللهعليهوآله بود. پس، در غارهاى كوهها پراكنده شدند و رهبانيت را پديد آوردند. عدّهاى از ايشان به دين خويش ، پايدار ماندند و برخى به كفر گراييدند».
سپس اين آيه را تلاوت كرد: « «و ترك دنيايى كه از پيشِ خود درآوردند ، ما آن را برايشان مقرّر نكرديم ،مگر براى آن كه كسب خشنودى خدا كنند . با اين حال، آن را چنان كه حقّ رعايت آن بود منظور نداشتند» » .
سپس فرمود: «اى پسر مادرْ غلام! آيا مىدانى رهبانيّت امّت من چيست؟» .
گفتم: خدا و پيامبرش داناترند .
فرمود: «هجرت ، جهاد ، نماز ، روزه ، حجّ و عمره».
منبع: مجمع البيان : ج 9 ص 366 ، بحار الأنوار : ج 14 ص 277 ؛ تفسير القرطبي : ج 17 ص 265 نحوه .
فهرست دنيا و آخرت ج1 نهى از رُهبانيت و از حرام شمردن... حديث و آيات