حدیث مَثَل بندگان دنيا
الإمام عليّ عليهالسلام ـ فِي الحِكَمِ المَنسوبَةِ إلَيهِ ـ : يا عَبيدَ الدُّنيا ، كَيفَ تُخالِفُ فُروعُكُم أصولَكُم ، وعُقولُكُم أهواءَكُم ، قَولُكُم شِفاءٌ يُبرِئُ الدّاءَ ، وعَمَلُكُم داءٌ لا يَقبَلُ الدَّواءَ ؛ ولَستُم كَالكَرمَةِ الَّتي حَسُنَ وَرَقُها ، وطابَ ثَمَرُها ، وسَهُلَ مُرتَقاها ؛ ولكِنَّكُم كَالشَّجَرَةِ الَّتي قَلَّ وَرَقُها ، وكَثُرَ شَوكُها ، وخَبُثَ ثَمَرُها ، وصَعُبَ مُرتَقاها . جَعَلتُمُ العِلمَ تَحتَ أقدامِكُم ، وَالدُّنيا فَوقَ رُؤوسِكُم ؛ فَالعِلمُ عِندَكُم مُذالٌ مُمتَهَنٌ ، وَالدُّنيا لا يُستَطاعُ تَناوُلُها ؛ فَقَد مَنَعتُم كُلَّ أحَدٍ مِنَ الوُصولِ إلَيها ، فَلا أحرارٌ كِرامٌ أنتُم ، ولا عَبيدٌ أتقِياءُ . وَيحَكُم يا اُجَراءَ السَّوءِ! أمَّا الأَجرُ فَتَأخُذونَ ، وأمَّا العَمَلُ فَلا تَعمَلونَ ؛ إن عَمِلتُم فَلِلعَمَلِ تُفسِدونَ ، وسَوفَ تَلقَونَ ما تَفعَلونَ ، يوشِكُ رَبُّ العَمَلِ أن يَنظُرَ في عَمَلِهِ الَّذي أفسَدتُم ، وفي أجرِهِ الَّذي أخَذتُم . يا غُرَماءَ السَّوءِ ، تَبدَؤونَ بِالهَدِيَّةِ قَبلَ قَضاءِ الدَّينِ ، تَتَطَوَّعونَ بِالنَّوافِلِ ولا تُؤَدّونَ الفَرائِضَ ، إنَّ رَبَّ الدَّينِ لا يَرضى بِالهَدِيَّةِ حَتّى يُقضى دَينُهُ . امام على عليهالسلام ـ در سخنان كوتاه منسوب به ايشان ـ : اى بندگان دنيا! چرا شاخههايتان با ريشههايتان ، و خِرَدهايتان با هوسهايتان ناسازگار است؟ گفتارتان ، دارويى است كه درد را شفا مىبخشد؛ ولى كردارتان ، دردى است كه درمان نمىپذيرد. شما نه چون تاكيد كه برگهايش نيكو و ميوهاش خوش و بالا رفتن از آن ، آسان است؛ بلكه چون درختى هستيد كه كم برگ و پر خار است و ميوهاش غير قابل خوردن، و بالا رفتن از آن ، دشوار است. شما دانش (معرفت) را زير پاهايتان نهاديد، و دنيا را بالاى سرهايتان. از اين رو، دانش در نزد شما خوار و بىمقدار است . و [ با شما ] به دنيا هم نمىتوان رسيد، كه شما هر كسى را از رسيدن به آن ، مانع مىشويد . پس، شما نه آزادگانى آقامنشيد و نه بردگانى پرهيزگار. بدا به حالتان ، اى مزدوران بد! مزد را مىگيريد و كار نمىكنيد. اگر هم كار كنيد ، كار را تباه مىكنيد. به زودى ، كردار خود را مىبينيد، و كارفرما به كار تباهى كه برايش كردهايد و به مزدى كه از او گرفتهايد ، رسيدگى خواهد كرد! اى بدهكاران بد! دِين خود را نمىپردازيد و هديه مىدهيد؛ مستحبّات را به جا مىآوريد و واجبات را نمىگزاريد. بستانكار ، هديه را نمىپذيرد تا آن كه طلب او پرداخت شود. منبع: شرح نهج البلاغة : ج 20 ص 324 ح 719 .
فهرست دنيا و آخرت ج2 مَثَل بندگان دنيا حديث و آيات
|