حدیث پيامبران

امام على عليه‏السلام ـ در يكى از خطبه‏هايش ـ : [زندگى] پيامبر خدا، خود ، براى تو الگويى بسنده است، و دليلى براى تو بر نكوهيدگى و عيبناكى دنيا، و انبوهىِ ننگ‏ها و بدى‏هاى آن؛ چرا كه دنيا از ايشان گرفته شد و براى ديگران فراهم گشت، از شير [ مادر ] دنيا باز گرفته شد و از زرق و برق آن ، دور نگه‏داشته شد.
و اگر بخواهى، به عنوان دومين الگو ، از موسى كليم اللّه‏ ـ كه درود و سلام خدا بر او باد ـ ياد مى‏كنم كه گفت : «پروردگارا! من به خيرى كه برايم فرو مى‏فرستى ، نيازمندم» . به خدا سوگند ، او از خداوند ، جز نانى براى خوردن چيزى نخواست؛ چرا كه [ پيوسته ] از رستنى‏هاى زمين مى‏خورد ، به طورى كه از شدّت لاغرى و آب شدن گوشت بدنش، سبزى علف‏ها از زير پوست شكمش نمايان بود.
و اگر بخواهى ، به عنوان سومين الگو ، از داوود ـ كه درود و سلام خدا بر او باد ـ آن صاحب مزامير و قارى اهل بهشت ، ياد مى‏كنم كه با دست خود ، از ليف خرما زنبيل مى‏بافت و به يارانش مى‏گفت: «كدام يك از شما اين را برايم مى‏فروشد؟» و از پول آنها نان جو مى‏خريد و مى‏خورد.
و اگر بخواهى ، از عيسى بن مريم عليه‏السلام برايت مى‏گويم كه سنگ را بالش خود مى‏كرد و جامه درشت مى‏پوشيد، و خوراك خشك مى‏خورد، و خورش وى گرسنگى بود، و چراغش در شب ، ماه، و پناهگاهش در زمستان ، شرق و غرب عالم، و ميوه و سبزيجاتش ، علف‏هايى كه زمين براى چارپايان مى‏روياند . نه همسرى داشت كه مايه گرفتارى او شود، نه فرزندى كه غمش را بخورد، نه ثروتى كه او را مشغول خود سازد ، و نه طمعى كه موجب خوارى او گردد . مَركبش دو پاى او بود و خدمتكارش ، دو دست او.
پس، به پيامبرت ـ كه از همه پاك‏تر و وارسته‏تر است ـ تأسّى بجوى كه در او الگويى است براى هر كه در پى الگوست، و مايه شكيبايى براى هر كه خواهان
شكيبايى [ در برابر از دست دادن دنيا ] است. محبوب‏ترينِ بندگان در نزد خداوند ، كسى است كه به پيامبرش تأسّى بجويد و از او پيروى كند. او از دنيا چندان نخورْد كه دهان را پر كند ، و بدان چندان ننگريست كه [ حتّى [گوشه چشمى بدان افكند. پهلوهايش از همه لاغرتر و شكمش از همه تهى‏تر بود. دنيا به او پيشنهاد شد؛ امّا از پذيرفتنش سر باز زد و دانست كه خداى سبحان چيزى (علاقه‏مندى به دنيا) را دشمن مى‏دارد ، او هم آن را دشمن گرفت، و چيزى را خوار مى‏دارد ، او هم آن را خوار داشت، و چيزى را خُرد مى‏شمارد ، او هم آن را خُرد شمرد.
اگر در ما هيچ [عيبى] نبود ، جز همين كه آنچه را خدا و پيامبر او دشمن داشته‏اند ، دوست داشته باشيم و آنچه را خدا و پيامبرش خُرد شمرده‏اند ، بزرگ شماريم ، همين خود براى مخالفت ما با خدا و سرپيچى از فرمانش كافى بود.
او روى زمين [بدون فرش] غذا مى‏خورد، و چون بردگان مى‏نشست و با دست خود كفشش را مى‏دوخت، و با دست خود جامه‏اش را وصله مى‏زد، و بر الاغ برهنه سوار مى‏شد و يك نفر را هم در ترك خود مى‏نشاند. و [ آن گاه كه [پرده‏اى نگارين بر درِ اتاقش آويخته ديد ، به همسرش فرمود : «فلانى! اين را از برابر چشم من دور كن؛ زيرا هر گاه چشمم به آن مى‏افتد ، به ياد دنيا و زيورهاى آن مى‏افتم».
آرى! او از صميم دل از دنيا روى برتافت، و ياد آن را در جان خويش ميراند، و دوست داشت كه زيب و زيور دنيا از برابر چشمش دور باشد تا از آن ، جامه‏اى زيبا تهيّه نكند، و دنيا را جاى ماندن نداند، و به اقامت در آن ، اميدوار نشود. پس، دنيا را از جان خويش به در كرد، و آن را از دلْ دور ساخت، و از چشمش پنهان داشت. آرى! اين‏چنين است كسى كه چيزى را دشمن مى‏دارد : از نگاه كردن به آن و از اين كه نام آن در حضور او برده شود ، نفرت دارد.
راه و رسم پيامبر خدا ، تو را به بدى‏ها و عيب‏هاى دنيا رهنمون مى‏شود؛ چون او و نزديكانش در دنيا هميشه گرسنه بودند، و با وجود آن منزلت بزرگى كه [ نزد خداوند ] داشت ، زيورهاى دنيا از او دور داشته شدند. پس، هر بيننده‏اى بايد با خِرَد خويش بنگرد و ببيند كه: آيا خداوند با اين كار ، محمّد را تكريم كرده است ، يا خوارش داشته است؟ اگر بگويد: خوارش داشته، به خداى بزرگ ، سوگند كه دروغ
و بهتانى بزرگ بسته است، و اگر بگويد: او را تكريم كرده است، پس بداند كه خداوند ، ديگران را خوار داشته است؛ چرا كه دنيايى را كه از نزديك‏ترينِ كسان خود گرفته، براى آنان گسترده است.
پس، آن كه در پى الگوست ، از پيامبر خويش الگو بگيرد و پيروى او نمايد و هر جا كه او در آمده است ، در آيد ، و گرنه از تباه شدن ، ايمن نخواهد بود؛ چرا كه خداوند ، محمّد صلى‏الله‏عليه‏و‏آله را نشانه قيامت ، و نويد دهنده بهشت ، و بيم دهنده از كيفر قرار داد . او با شكم گرسنه از دنيا رفت، و با سلامت به آخرت در آمد. سنگى بر سنگ ننهاد ، تا آن كه از دنيا رفت، و دعوتگر پروردگارش را اجابت كرد. پس، خداوند چه منّت بزرگى بر ما نهاده كه نعمت وجود او را به ما ارزانى داشت . پيشروى است كه ما پيروى‏اش مى‏كنيم، و پيشوايى است كه گام در جاى گام او مى‏نهيم.
به خدا سوگند ، من اين جامه پشمين خويش را چندان پينه كرده‏ام كه از پينه‏دوزش خجالت مى‏كشم. يكى به من گفت: نمى‏خواهى اين را به دور بيندازى؟ گفتم: از من دور شو كه در بامدادان ، مردم ، شبروان را مى‏ستايند.